System rekuperacji składa się przede wszystkim z jednostki centralnej, okablowania oraz kompletnego systemu kanałów wentylacyjnych, które służą do rozprowadzania czystego i wyciągania zużytego powietrza wszystkich pomieszczeń. Rekuperator to najważniejszy element całej instalacji. Stanowi centralny punkt mechanicznej wentylacji z odzyskiem ciepła. Zasada jego działania jest dość prosta. Urządzenie odzyskuje ciepło ze zużytego powietrza wywiewanego z budynku, a następnie pozyskuje świeże z zewnątrz, które jest oczyszczane przez system filtrów i ogrzewane wyciąganym zużytym powietrzem.

Nowoczesne rekuperatory pozwalają na pełną kontrolę systemu wentylacyjnego w budynkach mieszkalnych, a także użytku publicznego. Innowacyjne systemy rekuperacji mechanicznej z odzyskiem ciepła wręcz zrewolucjonizowały budownictwo – na tę chwilę jednostka rekuperacyjne to podstawowe urządzanie, które jest niezbędne w budynkach wznoszonych zgodnie z trendem energooszczędności i pasywności.

Rekuperator – co to takiego?

Pod podjęciem rekuperatora kryje się urządzenie, które najczęściej jest wyposażone w dwa wentylatory. Jeden z nich służy do wywiewu powietrza z wnętrza pomieszczeń natomiast drugi do zaciągania powietrza z zewnątrz i rozprowadzania go po całym budynku. Elementem niezbędnym do poprawnej pracy rekuperatora jest także wymiennik ciepła, gdzie powietrze jest ogrzewane. Co więcej, w wymienniku montowane są dodatkowe filtry, które zatrzymują zanieczyszczenia, pozostawiając powietrze idealnie czyste. 

Uwaga! Podstawowy podział wymienników ciepła to: obrotowe, krzyżowe i przeciwprądowe. Czym się różnią? Otóż inwestycja w rekuperator z obrotowym wymiennikiem ciepła gwarantuje wysoki poziom sprawności temperaturowej oraz nie generuje konieczności montażu instalacji odprowadzania skroplin. Latem odzyskuje chłód, a także nie przesusza powietrza zimą, gdyż odzyskuje wilgoć. 

Jeśli chodzi o rekuperator z przeciwprądowym wymiennikiem ciepła, warto zaznaczyć, że tutaj jest konieczna dodatkowa instalacja odprowadzania skroplin, zimą w domu może pojawiać się suche powietrza, a dodatkowo wymagana jest nagrzewnica wstępna, aby nieco zwiększyć temperaturę powietrza. Urządzenie wyróżnia się wysoką sprawnością temperaturową chwilową.

Trzecia grupa to wymienniki krzyżowe, które rozdzielają strumień powietrza nawiewanego i wywiewanego poprzez cienkie płyty z blachy aluminiowej, tworzywa, papieru lub stali nierdzewnej. Strumienie powietrza w tym przypadku nie mieszają się, a także nie występuje wymiana wilgoci, zanieczyszczeń czy zapachów.

Z czego składa się rekuperator?

Każda instalacja rekuperacji domowej powinna spełniać jasno określone normy oraz przepisy budowlane w związku z organizacją systemu wentylacji mechanicznej. W odniesieniu do regulacji prawnych, rekuperatory stały się wysoce zaawansowanymi urządzeniami, które składają się z takich elementów, jak:

  • dwa wentylatory – stałoprądowe, które są energooszczędne oraz zmiennoprądowe, które pobierają nieco więcej energii,
  • wymienniki ciepła – krzyżowe, obrotowe lub przeciwprądowe,
  • sterowniki – dzięki temu system wentylacji mechanicznej można dopasować do indywidualnych potrzeb mieszkańców,
  • obudowa – warto wybrać urządzenie, którego podzespoły są zamknięte w stabilnej, wytrzymałej i szczelnej obudowie z prawidłową izolacją
  • system filtrów – są niezbędne, aby jakość powietrza w nieruchomości była utrzymywana na idealnym poziomie,
  • dodatkowe podzespoły – zawór by-pass, nagrzewnica czy nawet system zabezpieczający przed zamarzaniem urządzenia.

Na rynku dostępnych jest wiele rekuperatorów, które różnią się wymiarami, wydajnością działania oraz warunkami gwarancji. Warto dokładnie przeanalizować wszystkie powyższe parametry, a dodatkowo dopasować urządzenie tak, aby spełniało normy wynikające z założeń projektu rekuperacji dla domu.

Montaż rekuperatora – kiedy należy go podłączyć i uruchomić?

System rekuperacji mechanicznej z odzyskiem ciepła powinien być uwzględniony w projekcie budowlanym nieruchomości. Dzięki temu można zyskać pewność, że wykonanie instalacji przebiegnie bezproblemowo i bez dodatkowych kosztów. Po rozprowadzeniu przewodów wentylacyjnych i wykonaniu izolacji oraz doprowadzeniu instalacji elektrycznej, można zamontować rekuperator i uruchomić. Urządzenie w postaci jednostki centralnej dla wentylacji najczęściej montuje się w garażu, lub kotłowni w strefie ciepłej, dzięki czemu sprzęt pracuje w optymalnych warunkach, a dodatkowo jest praktycznie niesłyszalne przez domowników.

Jak wybrać odpowiedni rekuperator? Sprawdź!

Wybór odpowiednie jednostki centralnej dla systemu wentylacji mechanicznej w nieruchomościach mieszkalnych to podstawa, aby zapewnić poprawność działania stworzonej instalacji. Warto wiedzieć, że rekuperator nie powinien być ani zbyt mocny, ani za słaby. Klasę urządzenia należy dobierać zgodnie z założeniami projektowymi odnośnie do wymaganych przepływów powietrza w kanałach. 

Według specjalistów, największą wydajność osiągają centrale przeciwprądowe z wymiennikiem ciepła. W tańszych urządzeniach z wymiennikami krzyżowymi można zaobserwować wyraźny spadek wydajności, choć w przypadku niewielkich domów nawet taki rekuperator będzie wystarczający. Nowością na rynku są wymienniki entalpiczne, które oprócz odzysku ciepła dają możliwość odzysku wilgoci z wywiewanego powietrza. 

Przed wyborem rekuperatora należy więc uwzględnić takie kwestie, jak:

  • rodzaj wymiennika ciepła,
  • moc przyłączeniowa urządzenia,
  • klasa energooszczędności,
  • moc wentylatorów,
  • rodzaj zastosowanych filtrów,
  • sterownik – mowa tu o dostępnych metodach sterowania systemem rekuperacji mechanicznej.

Klasa efektywności energetycznej w przypadku rekuperatora jest bardzo ważna. Każde urządzenie w dzisiejszych czasach musi być odpowiednio oznaczone, tak, aby znajdowała się na nim informacja, jakie oszczędności energii elektrycznej w przeliczeniu na metr kwadratowy generuje rekuperator w ciągu doby. Aby zoptymalizować wydatki na energię elektryczną i mieć pewność, że rekuperator działa z maksimum wydajności i oszczędności – najlepiej wybrać taki z oznaczeniem A+.

Co więcej, wybór rekuperatora powinien być też podyktowany klasą generowanego hałasu w trakcie pracy urządzenia. Do nieruchomości mieszkalnych warto wybrać taki rekuperator, który pracuje stosunkowo cicho. Dzięki temu szum powietrza w kanałach wentylacyjnych będzie praktycznie niewyczuwalny.

Uwaga! Ostateczny wybór rekuperatora warto pozostawić w gestii specjalistów. Tylko wykwalifikowane osoby, które zapoznają się z projektem systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, będą w stanie dobrać rekuperator o odpowiedniej mocy, dopasowanej do potrzeb nieruchomości.

Rekuperator a wydajność – dlaczego ma znaczenie?

Realna wydajność rekuperatora jest jednym z najważniejszych czynników, który determinuje opłacalność zainwestowania w dane urządzenie. Wystarczy dokładnie przeanalizować zapotrzebowanie pomieszczeń na powietrze, a dokładniej normy wentylacyjne, które przedstawiamy w poniższej tabeli.

Rodzaj pomieszczenia

Wydajność wentylacji

kuchnia z oknem z kuchnią gazową

70 m3/h

kuchnia z oknem i kuchenką elektryczną

30 m3/h (dla 3 osób) lub 50 m3/h (powyżej 3 osób)

kuchnia bez okna z kuchnią gazową lub elektryczną

70 m3/h lub 50 m3/h

łazienka z WC lub bez

50 m3/h

ubikacja z WC

30 m3/h

pomocnicze pomieszczenia bez okien

15 m3/h

pokoje mieszkalne oddzielone od kuchni, łazienki i WC

30 m3/h

Na podstawie powyższych informacji można w prosty sposób ocenić, jaka moc rekuperatora będzie odpowiednia dla domu. Warto jednak zaznaczyć, że powyższe wartości mogą ulec zmianie, zależnie od powierzchni całej nieruchomości oraz samych pomieszczeń, w których została zastosowana wentylacja mechaniczna. Dla powyższych parametrów wystarczający będzie rekuperator o wydajności do 300 m3/h.

Rekuperator – nagrzewnice i sterownik 

W nowoczesnych rekuperatorach montowane są najczęściej dwie nagrzewnice: wstępna i wtórna. Ta pierwsza odpowiada za odszranianie wymiennika, natomiast druga dogrzewa powietrze, które jest następnie rozprowadzane po wnętrzu budynku. Dzięki temu rekuperacja może sprawnie działać nawet w niskich temperaturach.

Uwaga! Nie wszystkie rekuperatory są oryginalnie wyposażone w nagrzewnice. Nie ma jednak problemu z tym, aby zdecydować się na dodatkowy montaż za dodatkową opłatą.

Dość istotną kwestią jest także dobór sterownika dla rekuperatora. Ten powinien obsługiwać wszystkie podzespoły mechanicznego systemu wentylacji z odzyskiem ciepła. Przydatną opcją jest możliwość samodzielnego programowania pracy rekuperatora, dzięki czemu można w prosty sposób dopasować sposób jego działania do indywidualnych potrzeb domowników. Nie lada ciekawostką na rynku są sterowniki rekuperatorów z opcją sterowania przy użyciu aplikacji mobilnej.

Czy zawór by-pass jest niezbędny w rekuperatorze?

Zawór by-pass to specjalne obejście dla strumienia powietrza wywiewanego z budynku. Otwarcie zaworu powoduje, że ciepłe powietrze jest wyciągane z budynku i omija tym samym wymiennik ciepła. Dzięki temu strumień jest kierowany bezpośrednio do wyrzutni. Takie rozwiązanie stosuje się tylko tymczasowo, np. uruchamiając zawór sterownikiem. Dzięki temu chłodne powietrze nie jest dodatkowo ogrzewane przez strumień wywiewany.

Co więcej, nowoczesne rekuperatory najczęściej automatycznie uruchamiają zawór by-pass, kiedy temperatura w budynku jest zbyt wysoka. Specjaliści zalecają, aby korzystać z zaworu by-pass latem, kiedy chłodniejsze powietrze w budynku jest pożądane.

Rekuperator – ile kosztuje? Podsumowanie

Inwestycja w rekuperator to wydatek na poziomie od kilku do nawet kilkunastu tysięcy złotych. Wszystko zależy od mocy urządzenia oraz renomy producenta sprzętu. Warto jednak zainwestować w kompletny system rekuperacji mechanicznej z odzyskiem ciepła i droższą jednostkę centralną, aby mieć pewność, że instalacja będzie sprawnie działać przez dłuższy czas.